Mogłoby się wydawać, że o ciemiączku nie ma co opowiadać, ale ponieważ sama przeszłam trochę stresu związanego z jedną z jego patologii, chciałabym Wam o nich trochę opowiedzieć. Spis treści: Co to jest ciemiączko?Do czego służy ciemię?Przedwczesne zarastanie ciemiaczkaOpóźnione zarastanie ciemiączkaZaburzenia napięcia ciemiączkaCzy ciemiączko można dotykać? Co to jest ciemiączko? Ciemiączko to przestrzeń pomiędzy kośćmi czaszki, romboidalnego kształtu, pokryta łącznotkankową błoną. Można je wyczuć jako takie miękkie miejsce w główce niemowlaka. Noworodek zazwyczaj rodzi się z dwoma ciemiączkami – przednim, większym i mniejszym tylnym. Czasem u wcześniaków mogą też występować boczne, jednak zdarza się to rzadko, gdyż najczęściej zarastają jeszcze w wieku płodowym. To, które rodzice zazwyczaj kojarzą, to ciemię przednie. Po urodzeniu może mieć bardzo zróżnicowane wymiary, w pierwszych miesiącach życia może się jeszcze powiększać, a następnie maleje aż do całkowitego zarośnięcia. Choć ciemiączka są czasem określane jako „duże” lub „małe” nie ma ścisłych norm ich wielkości w zależności od wieku. Natomiast „duże” po urodzeniu ciemiączka mogą, ale nie muszą, zarastać później niż te „małe”. Do czego służy ciemiączko? Ciemiączko służy przede wszystkim do porodu. Kości główki dziecka nie są w chwili narodzin sztywno połączone. Obecność nie zarośniętych ciemiączek oraz szwów czaszkowych pozwala na ich przesuwanie się względem siebie. Ułatwia to przeciskanie się główki – największej części noworodka, przez kanał rodny. Po urodzeniu ciemię można wykorzystać do obrazowania mózgowia przy pomocy ultrasonografii (tzw. USG przezciemiączkowe), ale to już nie zamysł Matki Natury :). Ciemię tylne zarasta dość szybko – pomiędzy 6. a 16. tygodniem życia. Przednie zarasta zwykle między 10. miesiącem życia (wg niektórych autorów 9.) a 18. miesiącem życia dziecka. Rzadko kiedy jako tę górną granicę podaje się wiek 2 lat. Zarówno zbyt szybkie (nawet przed 6. mies.), jak i późniejsze jego zarastanie może występować u zupełnie zdrowych dzieci. Ale może też być objawem choroby i o tym będę chciała opowiedzieć. Przedwczesne zarastanie ciemiączka Zacznę od przedwczesnego zarastania ciemiączka. Niemowlęta gorączka, niechęć do jedzenia, wymioty, brak przyrostu masy ciała, niepokój i płacz podczas mikcji, nadmierna senność, zmiana barwy, przejrzystości i zapachu moczu gorączka, wymioty, biegunka, brak apetytu, brak przyrostu masy ciała, bóle brzucha, nadmierna senność, drażliwość, zaburzenia oddawania moczu, ból lub pieczenie przy oddawaniu moczu, nagłe parcie na mocz, częste oddawanie moczu, zmiana barwy, przejrzystości i zapachu moczu gorączka, nudności i wymioty, bóle brzucha, bóle okolicy lędźwiowej, złe samopoczucie, ból lub pieczenie przy oddawaniu moczu, nagłe parcie na mocz, częste oddawanie moczu, zaburzenia oddawania moczu, zmiana barwy, przejrzystości i zapachu moczu Jak więc widzicie, te objawy są faktycznie bardzo niespecyficzne i pamiętajcie, że mogą, ale nie muszą oznaczać ZUM. Dlatego też u wszystkich dzieci do końca 5. roku życia z gorączką bez uchwytnej przyczyny należy wykonać przynajmniej badanie ogólne moczu celem wykluczenia ZUM. Dlaczego to takie istotne? Nierozpoznana infekcja układu moczowego u maluszków niesie ryzyko jej uogólnienia – tzn. przejścia bakterii poza układ moczowy – do krwi (mówimy wtedy o urosepsie). Poza tym brak rozpoznania na czas i opóźnienie leczenia stwarza niebezpieczeństwo powstania blizn pozapalnych w nerkach. Jeśli natomiast wykluczymy ZUM a dziecko jest w dobrym stanie, to można czekać obserwując dziecko aż objawy sugerujące przyczynę gorączki się pojawią lub… gorączka minie. Ogólnie zakażenia układu moczowego w teorii można podzielić na zakażenia górnego i dolnego odcinka – w zależności od tego, która część „choruje” objawy mogą się troszkę różnić. Zakażenie górnych dróg moczowych Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, ostre infekcyjne cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek. Obejmuje miedniczkę nerkową i śródmiąższ nerki. Występuje zazwyczaj ostry początek, temperaturą ciała > 38°C, bólem brzucha lub tkliwość w okolicy lędźwiowej (określana przez lekarza w badaniu przedmiotowym jako dodatni objaw Goldflama). Zakażenie dolnych dróg moczowych Zapalenie pęcherza moczowego. Stan zapalny pęcherza, w którym charakterystyczne są objawy dyzuryczne, częste oddawanie moczu, parcie naglące, moczenie, ból w okolicy nadłonowej, może wystąpić nieprzyjemny zapach moczu, a niekiedy nawet U dzieci w wieku poniżej 2 lat często występują trudności w ustaleniu lokalizacji zakażenia i w zasadzie wszystkie dzieci w tym wieku z ZUM traktujemy jak pacjentów z odmiedniczkowym zapaleniem nerek. Skąd się biorą bakterie w moczu? No dobrze, ale skąd się w ogóle biorą te bakterie w moczu? Myślę, że jeśli napiszę Wam, że bakterią najczęściej powodującą zakażenia układu moczowego jest Escherichia coli (pałeczka okrężnicy) czyli bakteria zasiedlająca w prawidłowych warunkach jelito grube, nie trudno będzie się domyślić, że najczęściej dostają się tam „od dołu”. Dlatego też wszystkie sytuacje, które predysponują do przenoszenia się bakterii z odbytu do cewki moczowej albo zalegania resztek kału w jej okolicy (noszenie pieluszki, nieprawidłowa higiena, zrośnięcie warg sromowych czy stulejka) mogą przyczyniać się do zakażeń układu moczowego. Oczywiście – samo noszenie pieluszki nie sprawi, że każde pieluchowane dziecko będzie miało ZUM – ale zdecydowanie łatwiej o nie niż u starszych odpieluchowanych dzieci. Trzeba też pamiętać, że zakażenie układu moczowego występujące u młodszych dzieci może (ale nie musi!) wiązać się z obecnością wady układu moczowego. Za to u dzieci starszych często współistnieje z zaburzeniami czynnościowymi dróg moczowych (np. moczenie, nadreaktywność pęcherza, zaleganie po mikcji) czy zaparciami. Ogólnie do czynników ryzyka ZUM należą: ZUM w wywiadzie, obecność rozpoznanej wady wrodzonej układu moczowego, w tym odpływ pęcherzowo-moczowodowy (OPM), nieprawidłowe wyniki badań ultrasonograficznych (USG) w wywiadzie, w tym wykonanych prenatalnie, dodatni wywiad rodzinny w kierunku ZUM (rodzice, rodzeństwo), dodatni wywiad rodzinny w kierunku wad wrodzonych układu moczowego, w tym OPM, cewnikowanie pęcherza, zaburzenia mikcji (nietrzymanie moczu, częste lub rzadkie mikcje, parcia naglące), zaparcia, nietrzymanie stolca, aktywność seksualna dziewcząt. To jak rozpoznać ZUM u dzieci, kiedy już je podejrzewamy? Wykonując badania moczu. Badaniem sugerującym ZUM jest badanie ogólne moczu natomiast badaniem potwierdzającym jest badanie mikrobiologiczne, czyli tzw. posiew. We wstępnym badaniu można korzystać z testów paskowych. W badaniu ogólnym moczu to, co świadczy o ZUM to zwiększona (powyżej 5-10 wpw – w polu widzenia) liczba leukocytów w osadzie moczu (leukocyturia) oraz ewentualna obecność azotynów. W trakcie zakażenia w badaniu ogólnym moczu mogą się też pojawić erytrocyty (krwinki czerwone) oraz białko. Za to o ZUM wcale nie świadczy obecność bakterii, gdyż pewna ilość bakterii w badaniu ogólnym moczu jest fizjologią. Natomiast jeśli chodzi o obecność bakterii w posiewie, to to jest co, co zakażenie układu moczowego potwierdza i za takie potwierdzenie uznajemy wzrost bakterii w znamiennym mianie. Co to znaczy? W przypadku moczu pobranego ze środkowego strumienia znamienną bakteriurię definiuje się jako wzrost powyżej 100 000 (10^5) kolonii uropatogennej bakterii w 1 ml moczu. Bardzo ważne jest to, że posiew moczu powinien być wykonany każdorazowo w przypadku podejrzenia zakażenia układu moczowego PRZED włączeniem leczenia.* Wynika to z tego, że jak już wspomniałam tylko posiew potwierdza ZUM a podanie nawet jednej dawki antybiotyku (czy chemioterapeutyku) może zafałszować jego wynik. W każdym przypadku dodatni wynik posiewu wymaga odniesienia do wyniku badania ogólnego moczu oraz stanu pacjenta. Dlatego też wyniki badań moczu powinniście zawsze skonsultować z lekarzem, najlepiej tym samym, który je zlecał. *U nastolatek, u których po raz pierwszy w życiu wystąpiły typowe objawy zakażenia dolnych dróg moczowych, wstępnie można wykonać jedynie badanie ogólne moczu. Jak pobrać mocz dziecku do badania? Teoretycznie na badanie ogólne mocz można pobrać dowolną metodą, ale chciałabym Was przestrzec przed woreczkami. Po pierwsze dlatego, że taki woreczek powinien być natychmiast po oddaniu moczu odklejony a u dziecka w pieluszce różnie z tym bywa. Po drugie, i ważniejsze, mocz pobrany do woreczka NIE nadaje się do wykonania posiewu i służy w praktyce do wykluczenia ZUM. Jeśli uzyskamy wynik prawidłowy, mamy pewność, że zakażenia nie ma. Jednak wynik nieprawidłowy wymaga weryfikacji poprzez pobranie do badania moczu inną metodą. A więc po co tracić czas? Z kolei mocz na posiew, w warunkach domowych należy do jałowego pojemnika pobrać ze środkowego strumienia lub złapać. (w warunkach szpitalnych dostępne są też inne metody – cewnikowanie pęcherza lub nakłucie nadłonowe, ale to już leży w kompetencjach lekarzy). Jak wykonać to w praktyce? U dzieci, które kontrolują siusianie najlepiej pobrać mocz: ze środkowego strumienia – po dokładnym umyciu (najlepiej wodą z mydłem) i osuszeniu krocza (czystym ręcznikiem albo ręcznikiem jednorazowym) prosimy dziecko aby najpierw oddało trochę moczu do toalety, a następnie do przeznaczonego do tego pojemnika. U niemowląt i dzieci, które siusiaja do pieluszki można pobrać: mocz łapany – przed pobraniem moczu okolicę krocza należy dokładnie umyć i osuszyć (jak wyżej) okolice krocza. Dziecko należy rozebrać z pieluszki i w przypadku dzieci niesiedzących położyć na podkładzie (np. na przewijaku) a w przypadku dzieci siedzących posadzić na kolanach rodzica (z pupą między nogami dorosłego) i… czekać. A spontanicznie oddany mocz złapać do maluch nie chce oddać moczu, czasem pomaga dźwięk lejącej się wody (np. z kranu) lub zmoczenie piętki (to ten sam odruch, który sprawia, że czujemy chęć oddania moczu po wejściu do morza), opukanie okolicy lędźwiowej lub nadłonowej. Mocz najlepiej pobierać około 20 minut po nakarmieniu/napojeniu dziecka. mocz z woreczka – samoprzylepny woreczek należy starannie przykleić na dokładnie umytą i osuszoną skórę (jak wyżej). U chłopców do woreczka wkładamy prącie, ale nie jąderka! Pobrany mocz oddaj do badania w ciągu godziny lub ewentualnie 4 godzin, jeśli był przechowywany w lodówce w temperaturze 4 Leczenie zapalenia pęcherza moczowego u dzieci Jeśli chodzi o leczenie, na podstawie obrazu klinicznego i wyników badania moczu lekarz rozpoznając ZUM dobierze odpowiedni lek oraz czas trwania leczenia w zależności od tego, czy będzie do zakażenie górnego czy dolnego odcinka. Poza stosowanymi preparatami mają one bowiem również różny czas leczenia – dolnego 3-5 dni, górnego 7-14. Leki natomiast (antybiotyki bądź chemioterapeutyki zazwyczaj włącza się empirycznie i ewentualnie modyfikuje leczenie po uzyskaniu wyniku posiewu i antybiogramu). W przypadku niemowląt do końca 3. miesiąca życia wskazana jest hospitalizacja i rozpoczęcie antybiotykoterapii drogą dożylną. W przypadku starszych niemowląt na podstawie stanu ogólnego dziecka oraz indywidualnych wskazań lekarz zadecyduje czy można podjąć próbę leczenia doustnego w domu czy przynajmniej rozpocząć leczenie w warunkach szpitalnych. Jak już wspomniałam na samym początku, dodatni posiew u dziecka bez żadnych innych objawów ZUM – bezobjawowa bakteriuria, nie wymaga leczenia. Wyjątek stanowią dzieci z obniżoną odpornością, przed planowanymi zabiegami chirurgicznymi lub diagnostycznymi układu moczowego oraz nastolatki w ciąży. Niestety, na samym leczeniu nie zawsze się kończy. Przede wszystkim, dzieci w wieku do 24 miesięcy po przebytym pierwszorazowym ZUM, dzieci po przebytym ZUM o nietypowym przebiegu oraz dzieci z nawrotowymi infekcjami dróg moczowych lub czynnikami ryzyka ZUM wymagają konsultacji nefrologa. Niektóre dzieci będą wymagały poszerzenia diagnostyki układu moczowego o takie badania jak USG jamy brzusznej, cystografię mikcyjną czy scyntygrafię. Jeśli chodzi o wskazania do USG układu moczowego to jest to rozpoznanie pierwszego epizodu ZUM: u wszystkich dzieci poniżej 24. miesiąca życia po pierwszorazowym ZUM, u dzieci powyżej 24. miesiąca życia po rozpoznaniu OOZN, ZUM o nietypowym przebiegu lub stwierdzeniu czynników ryzyka nawrotów ZUM, * u wszystkich dzieci po rozpoznaniu nawrotowego ZUM.** *Zakażenie układu moczowego o nietypowym przebiegu: ciężki stan ogólny (objawy uogólnionego zakażenia), zaburzenia w odpływie moczu (wady układu moczowego), podwyższone stężenie kreatyniny w surowicy, posocznica, brak odpowiedzi na leczenie przeciwbakteryjne w ciągu 48 godzin, ZUM spowodowane inną bakterią niż E. coli. **Nawrotowe zakażenia układu moczowego: 2 lub więcej ZUM w obrębie górnych dróg moczowych, 1 epizod ZUM w górnych drogach moczowych i 1 lub więcej w dolnych drogach moczowych, 3 lub więcej ZUM w dolnych drogach moczowych. Cystouretrografia mikcyjna (badanie radiologiczne wykonywane po podaniu kontrastu do pęcherza poprzez cewnik, które ma na celu wykrycie refluksu – czyli cofania się moczu z pęcherza do moczowodów i nerek) powinna być wykonana: u dzieci po przebytym ZUM o przebiegu septycznym, u dzieci po przebytym ZUM z nieprawidłowym obrazem układu moczowego w badaniu USG, u dzieci z nawrotowym ZUM. Renoscyntygrafię DMSA (badanie obrazowe po dożylnym podaniu substancji zawierającej izotop promieniotwórczy wykorzystywane przede wszystkim do oceny skutków już przebytego śródmiąższowego zapalenia nerek) należy wykonać u dzieci: z nawrotami OOZN, z rozpoznanym OPM III–V stopnia, z objawami ultrasonograficznymi lub klinicznymi sugerującymi obecność blizn pozapalnych w nerkach. Badanie scyntygraficzne należy wykonać po 4–6 miesiącach od epizodu OOZN. Chciałam jeszcze dodać, że stosowana niegdyś szeroko profilaktyka przeciwbakteryjna nie jest obecnie rutynowo zalecana u dzieci po pierwszym epizodzie ZUM bez wady układu moczowego. Należy ją stosować tylko na wyraźne zalecenie lekarza. Mam nadzieję, że ten artykuł tak jak i relacja na ten temat przybliżyły Wam troszkę temat zakażeń układu moczowego. Oczywiście, zdaję sobie sprawę z tego, że tematu pewnie nie wyczerpałam, ale nie było moim celem opisanie całej nefrologii dziecięcej a jedynie podstaw, które w mojej ocenie powinni znać rodzice. Zwłaszcza, że zakładam, że w przypadku bardziej skomplikowanych przypadków Wasze dzieci trafią pod opiekę nefrologów dziecięcych, którzy wyjaśnią Wam problem bardziej rzetelnie i szczegółowo ode mnie. Artykuł powstał w oparciu o Zalecenia Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (PTNFD) dot. postępowania z dzieckiem z zakażeniem układu moczowego. Grypa to nie katar, kaszel i lekka gorączka. Niestety, nawet przez samych producentów leków wrzucana jest do tego samego worka co przeziębienie. Jeśli wpiszecie w wyszukiwarkę lek na grypę – pierwszych kilka(naście) stron będzie o cudownych złożonych preparatach leczących objawy takie jak gorączka, katar, kaszel… Dopiero dalej, dalej dojdziecie do informacji o prawdziwym leku na wirus grypy jakim jest oseltamiwir. Spis treści: Objawy grypyCzy grypę można wyleczyć?Uniwersalna szczepionka na grypęSzczepienie na grypę – zaleceniaKiedy szczepić się na grypę?Przeciwwskazania do szczepienia na grypęOdstęp pomiędzy szczepieniamiGdzie można się zaszczepić przeciwko grypie?Grypa to nie przeziębienie Objawy grypy Grypa rozpoczyna się nagle, w jej przypadku objawy nie narastają stopniowo przez kilka dni. Do typowych objawów grypy należą wysoka gorączka, uporczywy kaszel, ból głowy, ból mięśni (w zasadzie ból całego ciała), bardzo złe samopoczucie. Jeśli „grypie” towarzyszy katar, to z dużym prawdopodobieństwem grypa to nie jest. I co najważniejsze – grypa wiąże się z ryzykiem naprawdę poważnych powikłań, które, niestety, miałam okazję oglądać na własne oczy. I nie życzę ich nikomu. A tym bardziej rodzicom, którzy muszą patrzeć na cierpienie własnego dziecka. Zerknijcie poniżej na grafikę pokazującą różnice między przeziębieniem a grypą. Leczenie grypy Czy grypę można leczyć? Można! Ale tylko jeśli zostanie w porę rozpoznana a leczenie antywirusowe wdrożone w ciągu 2 dni od wystąpienia pierwszych objawów. Niestety, często jest już za późno na podanie leku, a i jego skuteczność nie jest 100%. Dlatego też (zresztą jak zawsze w medycynie) – lepiej zapobiegać niż leczyć. Grypa jest wywoływana przez… wirusa grypy. A przeziębienia – przez inne wirusy, głównie rinowirusy. Dlatego szczepionka „grypy” może ochronić nas przed grypą, a nie innymi chorobami. Występuje kilka typów wirusa grypy, a za zachorowania u ludzi odpowiadają typy A i B. Na pewno część z Was kojarzy z wirusem grypy takie nazwy jak H1N1. Co kryją w sobie te oznaczenia? Na powierzchni cząsteczki wirusa grypy typu A występują specyficzne białka, których rodzaje determinują podtypy wirusa – jest to hemaglutynina (H) i neuraminidaza (N). Grypa sezonowa jest zazwyczaj wywoływana przez podtypy H1N1 oraz H3N2 (rzadziej H1N2), w mniejszym stopniu wirus grypy B. Szczepionka przeciwko grypie sezonowej zawiera fragmenty cząsteczek różnych typów wirusa. Jednym z najczęściej powielanych mitów o szczepieniach (i moim ulubionym) jest: „Zachorowałem na grypę przez szczepienie”. Zachorowanie na grypę przez szczepienie jest po prostu niemożliwe Dlaczego? Bo szczepionka nie zawiera nawet całego wirusa, tylko jego niewielkie fragmenty. A takie pocięte kawałki nie mogą wywołać choroby. Tak samo jak trzymając pierś z kurczaka w lodówce, ta pierś nie przetransformuje się nagle w kurczaka, nie zacznie biegać po mieszkaniu i nas dziobać! Jak to słyszę to przed oczami mam wirusy zombie! Ożywają z martwych! Pierwsze pytanie, które możemy zadać osobie opowiadającej o zachorowaniu po szczepieniu to: „a czy była to laboratoryjnie potwierdzona grypa oraz jaki to był typ wirusa”. Bo zazwyczaj te osoby dopadło przeziębienie a nie grypa. A szczepienie przed przeziębieniem nie chroni. Lub nawet jeśli była to laboratoryjnie potwierdzona grypa, mógł złapać inny typ wirusa niż ten w szczepionce. A gdy ktoś mówi, że kilka dni po szczepieniu zachorował na grypę – miał ewidentnie pecha, że nie zaszczepił się wcześniej, złapał gdziekolwiek wirusa, a wytworzenie przeciwciał po szczepieniu trwa przynajmniej 2 tygodnie (uznaje się miesiąc jako czas uzyskania pełnej odporności). Więc szczepionka nie zdążyła go zabezpieczyć. Często słyszymy, że wirus grypy mutuje i co roku szczepionka ma inny skład, czyli zawiera inne przewidywane typy wirusa na dany sezon infekcyjny. Dlatego na grypę trzeba się szczepić co roku. Nie jest to tak, jak np. ze szczepionką na odrę, gdzie 2 dawki dają odporność rzędu 99% na całe życie. Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) co roku analizują najczęstsze typy wirusa grypy, które wystąpiły w danym sezonie. Ponad 8 000 szczepów wirusa grypy jest co roku wysyłanych do laboratoriów WHO ze 142 krajowych ośrodków do spraw grypy na całym świecie. Na podstawie tych analiz eksperci ustalają najbardziej prawdopodobne szczepy wirusa w kolejnym sezonie grypowym. Dlatego też skuteczność szczepionki grypy w różnych sezonach infekcyjnych jest zmienna i wynosi między 30% a 70%. Ale np. w 2018 r. podano, że szczepienie to powoduje średnio zmniejszenie ryzyka potrzeby leczenia powikłań grypy na oddziałach intensywnej terapii o 82% [Thompson, Vaccine 2018]. Mnie takie liczby przekonują i już od 5 lat co roku szczepię się przeciwko grypie. Uniwersalna szczepionka na grypę Idealnym rozwiązaniem byłaby uniwersalna szczepionka na grypę, która daje odporność na całe życie lub chociaż kilka lat. Dzięki temu nie trzeba by powtarzać tych szczepień co roku. Jest to nie lada wyzwanie, biorąc pod uwagę częste mutacje wirusa. Ale uwaga uwaga! W ostatnich latach naukowcom udało się opracować taką właśnie uniwersalną szczepionkę. Ta szczepionka zawiera tylko bardzo niewielki fragment białka wirusa grypy, który jest wspólny dla około 40 000 szczepów wirusa. Oznacza to, że po podaniu takiej szczepionki, nasz organizm nabyłby odporność przeciwko tak ogromnej liczbie typów wirusa grypy i być może nie byłoby konieczności powtarzania tych szczepień, pomimo mutacji – bo fragment wirusa zawarty w szczepionce nie podlega tym częstym mutacjom. Dlatego właśnie z uniwersalną szczepionką na grypę wiąże się ogromne nadzieje. Ta szczepionka przechodzi właśnie trzecią fazę badań klinicznych i wyniki powinniśmy poznać pod koniec 2020 roku. Tymczasem pozostaje nam trzymać kciuki. Zaszczepić się na grypę może prawie każdy. Dzieci, dorośli, osoby w podeszłym wieku, ciężarne, kobiety karmiące. Jest tylko kilka przeciwskazań do tych szczepień, ale o tym zaraz. Szczepienie na grypę – zalecenia Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych szczepienie przeciw grypie jest zalecane: W związku z przesłankami klinicznymi i indywidualnymi: osobom po transplantacji narządów,przewlekle chorym dzieciom (od ukończenia 6 miesiąca życia) i dorosłym, szczególnie chorującym na niewydolność układu oddechowego, astmę oskrzelową, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, niewydolność układu krążenia, chorobę wieńcową (zwłaszcza po przebytym zawale serca), niewydolność nerek, nawracający zespół nerczycowy, choroby wątroby, choroby metaboliczne, w tym cukrzycę, choroby neurologiczne i neurorozwojowe,osobom w stanach obniżonej odporności (w tym pacjentom po przeszczepie tkanek) i chorym na nowotwory układu krwiotwórczego,dzieciom z grup ryzyka od ukończenia 6. miesiąca życia do ukończenia 18 roku życia, szczególnie zakażonym wirusem HIV, ze schorzeniami immunologiczno-hematologicznymi, w tym małopłytkowością idiopatyczną, ostrą białaczką, chłoniakiem, sferocytozą wrodzoną, asplenią wrodzoną, dysfunkcją śledziony, po splenektomii, z pierwotnymi niedoborami odporności, po leczeniu immunosupresyjnym, po przeszczepieniu szpiku, przed przeszczepieniem lub po przeszczepieniu narządów wewnętrznych, leczonych przewlekle salicylanami,dzieciom z wadami wrodzonymi serca zwłaszcza sinicznymi, z niewydolnością serca, z nadciśnieniem płucnym,kobietom w ciąży lub planującym ciążę. W związku z przesłankami epidemiologicznymi wszystkim osobom od ukończenia 6 miesiąca życia do stosowania zgodnie z charakterystyką produktu leczniczego, w szczególności: zdrowym dzieciom w wieku od ukończenia 6. miesiąca życia do ukończenia 18 roku życia (ze szczególnym uwzględnieniem dzieci w wieku od ukończenia 6. do ukończenia 60. miesiąca życia),osobom w wieku powyżej 55 lat,osobom mającym bliski kontakt zawodowy lub rodzinny z dziećmi w wieku do ukończenia 6. miesiąca życia oraz z osobami w wieku podeszłym lub przewlekle chorymi (w ramach realizacji strategii kokonowej szczepień),pracownikom ochrony zdrowia (personel medyczny, niezależnie od posiadanej specjalizacji oraz personel administracyjny), szkół, handlu, transportu, funkcjonariuszom publicznym w szczególności: policja, wojsko, straż graniczna, straż pożarna,pensjonariuszom domów spokojnej starości, domów pomocy społecznej oraz innych placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w szczególności przebywającym w zakładach opiekuńczo- leczniczych, placówkach pielęgnacyjno-opiekuńczych, podmiotach świadczących usługi z zakresu opieki paliatywnej, hospicyjnej, długoterminowej, rehabilitacji leczniczej, leczenia uzależnień, psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz lecznictwa uzdrowiskowego. Czyli jak widzicie… praktycznie wszystkim, a przede wszystkim osobom w grupach ryzyka ciężkiego przebiegu i powikłań. Ale pamiętajcie, że i teoretycznie u zupełnie zdrowych osób choroba ta może się zakończyć fatalnie. Kiedy się szczepić na grypę? Najlepiej rozpocząć szczepienie przed okresem wzrostu aktywności wirusa grypy – w polskich warunkach zazwyczaj do końca października. I oczywiście – im szybciej tym lepiej. Dlatego najlepiej się szczepić jak tylko pokażą się szczepionki na dany sezon. Ale jeśli z różnych względów nie zdążyliście się zaszczepić, warto to zrobić w każdym momencie do końca sezonu epidemicznego. Źródło: W Polsce obecnie dostępne są 3 preparaty – 2 domięśniowe, zabite. Przy czym tylko jeden z nich zarejestrowany jest dla dzieci (od ukończenia 6. mż.)*. Od tego roku dostępna jest także nowa, donosowa, żywa szczepionka, która nie wymaga wykonywania zastrzyku zarejestrowana dla pacjentów w wieku od 2 do 18 lat. Co ważne, niezależnie od preparatu, u dzieci do ukończenia 9. rż. przy pierwszorazowym szczepieniu należy podać 2 dawki szczepionki w odstępie minimum miesiąca. W kolejnych latach wystarczy już 1. *Chciałam się tutaj odnieść do pewnego problemu często zgłaszanego mi przez obserwatorów. Podobno w Waszych aptekach/przychodniach mówią Wam, że nie ma szczepionek dla dzieci. Faktycznie, od kilku lat nie ma już preparatu zwierającego „junior” w nazwie, który miał o połowę mniejszą dawkę. Obecnie szczepimy tym samym preparatem, który jest zarejestrowany też dla dorosłych. Czy wobec tego należy podać połowę szczepionki? Też nie. Szczepionek, w przeciwieństwie do leków nie obliczamy wg wieku ani masy ciała. Dlaczego? A no wyobraźcie sobie taką sytuację. Idzie po ulicy mama z dzidzią w wózku, obok nich przechodzi chory na grypę, który pechowo akurat na nie kicha. I co robią wystrzelone w powietrze wirusy? Namawiają się w locie: „E, chłopaki! Na linii ognia dorosły i dziecko, dzielimy się na 3 kompanie – 2 lecą na dorosłego, ale tylko 1 na dziecko. I niech mi żaden się nie wyłamie i nie poleci na dziecko zamiast na mamę, bo to już będzie przesada!” Oczywiście, że nie. Na czynniki zakaźne w normalnym życiu jesteśmy tak samo eksponowani niezależnie od wieku, dlatego nie ma konieczności miareczkowania ich w szczepionkach. Przeciwwskazania do szczepienia na grypę W przypadku wszystkich szczepionek przeciw grypie przeciwskazania będą takie, jak w przypadku większości szczepionek – czyli alergia na poprzednią dawkę szczepionki lub jakikolwiek jej składnik, z wyłączeniem białka jaja kurzego (BJK). Osoby z alergią na BJK nadal mogą być szczepione, natomiast w zależności od ciężkości objawów alergii będą szczepione w trybie zwykłym lub z zachowaniem środków szczególnej ostrożności. Algorytm szczepienia przeciwko grypie osób z alergią na BJK w wywiadzie zgodny z zaleceniami ACIP w sezonie epidemicznym 2021/2022. Źródło: Dodatkowymi przeciwwskazaniami do podania żywej, donosowej szczepionki są: przewlekłe leczenie kwasem acetylosalicylowym lub salicylanami,rozpoznana astma lub świsty wydechowe/objawy astmy stwierdzone/odnotowane w dokumentacji medycznej przez personel medyczny w trakcie ostatnich 12 miesięcy u dzieci w wieku 2-4 lata,niedobory odporności (w tym spowodowanymi przyjmowaniem leków immunosupresyjnych, chorobami hematologicznymi lub zakażeniem HIV),ciąża,bliski kontakt z pacjentami w stanie ciężkiej immunosupresji wymagającymi szczególnie chronionego środowiska lub opiekujące się nimi,przyjmowanie leków przeciwwirusowych aktywnych wobec wirusów grypy w ciągu ostatnich 48 h,wyciek płynu mózgowo rdzeniowego do ustnej lub nosowej części gardła, nosa, ucha lub innych przestrzeni,wszczepienie implantu ślimakowego. Odstęp pomiędzy szczepieniem na grypę a innymi szczepieniami W przypadku szczepionek „zabitych”, tych domięśniowych – dowolny. Tzn. 2 dni, 2 tygodnie, 2 miesiące – ważne tylko aby wziąć pod uwagę ewentualne nakładanie się odczynów poszczepiennych. Jeśli chodzi natomiast o szczepionkę „żywą”, donosową trzeba uważać na inne „żywe” szczepionki (np. przeciwko odrze, śwince, różyczce czy ospie wietrznej), z którymi można ją podać albo jednoczasowo, albo w odstępie min. 4 tygodni. Gdzie można zaszczepić się przeciwko grypie? Przede wszystkim w POZ, bo to zakłady podstawowej opieki zdrowotnej w głównej mierze odpowiadają za szczepienia ochronne. W przypadku dorosłych warto też dowiedzieć się o ewentualne szczepienia pracownicze – coraz więcej pracodawców decyduje się zafundować pracownikom szczepienie, dzięki czemu zmniejszają ich absencję chorobową. Dodam też, że jeden z preparatów jest też refundowany (50%) dla pacjentów powyżej 65. roku życia. Co więcej, w tej grupie wiekowej w wielu regionach szczepienie przeciwko grypie wykonuje się za darmo – warto więc podpytać w imieniu swoich rodziców/dziadków w Waszym POZ. Grypa to nie przeziębienie Kilka słów od Nicoli. Zanim byłam na studiach medycznych to dla mnie grypa to było inne słowo na przeziębienie. Z resztą preparaty w aptece swoimi nazwami oraz reklamy w telewizji to samo mi sugerowały… „ten lek jest na przeziębienie i grypę”. W końcu (pewnie około połowy studiów medycznych!) do mnie dotarło, że to dwie zupełnie inne jednostki chorobowe, które nieopatrznie zostały wrzucone do „jednego wora” – i to bardzo szkodzi społeczeństwu. Mówiono mi o tym na epidemiologii, na pediatrii, na internie, na medycynie rodzinnej, na zdrowiu publicznym… i pewnie jeszcze na kilku innych zajęciach na studiach. Przyjęłam tę informację pokornie i z wielkim szacunkiem, ale też złością do przemysłu farmaceutycznego, który społeczeństwu robi taki misz masz przy tak poważnej chorobie. Sama zaczęłam się szczepić – na studiach. Potem, gdy rozpoczęłam pracę w Wielkiej Brytanii jako lekarz, z każdej strony w szpitalu od września do stycznia byłam otoczona plakatami „zaszczep się na grypę (flu jab) na koszt NHS” – tak robiłam! Wiedziałam, że grypa to ciężka choroba, ale … powiem szczerze trochę myślałam, że mimo wszystko to jest przesada, pewnie to takie „cięższe przeziębienie”. Do ubiegło roku. W ubiegłym roku się nie zaszczepiłam. Nie zaszczepiłam też moich dzieci, nie namówiłam moich rodziców, ani pracowników z firmy, nie zaszczepił się nawet mój mąż który nie dość, że się szczepił co roku od pierwszego roku studiów – to sam był lekarzem, który szczepił innych co sezon. Powiecie-hipokrytka! Piszę o szczepieniu, ale sama się nie zaszczepiła. No przyznaje się – tak wyszło, to był dla nas trudny rok. A najgorszym momentem 2019 roku było dla nas jak cała (!) nasza rodzina plus połowa firmy zachorowała na grypę. Potwierdzoną badaniami H1N1 – gdy mój syn wylądował w szpitalu. Już wtedy sobie obiecałam, że widocznie to miała być dla mnie nauczka. A ja z każdej nauczki chce zrobić Wam naukową (#narodową) edukację. Dlatego poprosiłam Alicję Jaczewską naszą pediatrę, która zna się na szczepieniach i leczeniu grypy dużo lepiej ode mnie oraz Olę Dufour naszą immunolog o napisanie tego tekstu, który mam nadzieję da Wam do myślenia. W tym roku się zaszczepiliśmy! Zaraz po narodzinach, wraz z pierwszym krzykiem, wykonujemy swój pierwszy oddech. Oddech, który od tej pory jest podstawa naszej egzystencji. Jesteśmy zaprogramowani do wykonywania około 20 tysięcy oddechów na dobę, średnio 12-14 na minutę. Robimy to automatycznie i w pełni nieświadomie. Dlatego też tak ważne jest, żeby bacznie obserwować nasze dzieci i w ten sposób pomóc im zadbać o zdrowie i realnie wpłynąć na ich jakość życia. Jak powinno wyglądać prawidłowe oddychanie u dziecka? Spis treści: Jak powinno oddychać dziecko? Dlaczego prawidłowe oddychanie jest tak ważne?Przyczyny oddychania przez ustaCo powinno niepokoić? Jak powinno oddychać dziecko? Prawidłowe fizjologiczne oddychanie powinno odbywać się przez nos przy zamkniętych ustach. Gdy nasza pociecha oddycha przez nos, przepływające powietrze, dzięki znajdującym się tam rzęskom i komórkom kubkowym wytwarzających śluz, jest odpowiednio oczyszczane i nawilżone. W zależności od panujących na zewnątrz warunków, powietrze jest odpowiednio przygotowywane do przejścia przez górne i dolne drogi oddechowe, by ostatecznie uwolnić tlen do naszego organizmu. Dlaczego prawidłowe oddychanie jest tak ważne? Oddychanie przez nos to nie tylko ochrona przed infekcjami górnych dróg oddechowych, ale również stymulacja rozwoju narządu żucia i części twarzowej czaski. Przy przedłużającym i utrwalającym się modelu oddychania przez usta, może dochodzić do poważnych zmian w układzie kostno-szkieletowym. Mówiąc prościej, sposób oddychania ma bezpośredni wpływ na wygląd twarzy naszego dziecka. Oddychanie przez usta zaburza bowiem symetrię i proporcje twarzy. Przy ciągle otwartych ustach znacznie zmniejsza się napięcie dolnej części twarzy, wyraźnie uwidacznia się opadająca warga dolna i skrócona warga górna. Pociągła, płaska twarz z mniej uwidocznionymi kośćmi policzkowymi oraz cofnięta żuchwą, może powodować wygląd “wiecznie zmęczonej ”, “gapowatej” twarzy. U tak oddychających dzieci, często obserwuje się, zwężenie górnego łuku zębowego, czyli tzw. gotyckie podniebienie. Niewystarczający rozwój kości szczęki, spowodowany brakiem przepływu powietrza przez nos, powoduje natomiast stłoczenia zębów. Ciągle otwarte usta to również suchość jamy ustnej i zmniejszony przepływ śliny, a co za tym idzie, zwiększona podatność na występowanie próchnicy u dzieci. Z logopedycznego punktu widzenia, długotrwały nawyk oddychania przez usta obniża napięcie mięśniowe warg. Przy otwartych ustach język nie spoczywa prawidłowo na podniebieniu górnym, a bezwładnie, płasko leży na dnie jamy ustnej, co w konsekwencji przyczynia się do powstania wad i zaburzeń rozwoju mowy. Oddychanie przez usta wraz z niedrożnością dróg oddechowych, mogą przyczyniać się do poważnych zaburzeń snu a nawet bezdechów sennych. Zmniejszona ilość tlenu docierająca do mózgu, powodując jego niedotlenienie, może powodować zmiany w zachowaniu dziecka. Ciągłe uczucie zmęczenia, apatyczność, zaburzenia koncentracji, gorsze wyniki w nauce – nieadekwatne do ich zdolności, ale z drugiej strony, nadpobudliwość czy objawy ADHD, mogą być skutkiem nieprawidłowego oddychania. Przyczyny oddychania przez usta Do najczęstszych przyczyn należą realne przeszkody w jamie nosowo-gardłowej, uniemożliwiające przepływ powietrza lub znaczne jego utrudnienie. Tymi powodami mogą być między innymi: przerośnięte migdałki podniebienne,przerośnięty migdałek gardłowy,alergie,przewlekłe, nieleczone stany zapalne jamy nosowo-gardłowej,wrodzone, osłabione napięcie mięśni warg,osłabienie napięcia mięśni warg, spowodowane nawykowym ssaniem palca lub smoczka,wszelkie nieprawidłowości powodujące opadnięcie i cofnięcie się żuchwy,nieprawidłowa budowa nosa (krzywa przegroda nosa),niska pozycja języka (krótkie wędzidełko podjęzykowe). Co powinno niepokoić? Jak sprawdzić czy dziecko oddycha przez nos? Najlepiej jest obserwować nasze pociechy wtedy, gdy one same są tego nieświadome. Obserwacja dzieci podczas snu, oglądania bajek lub bardzo skoncentrowanych na danej czynności/zabawie, może uwidocznić między innymi ciągłe otwarcie ust. Niekompetencja warg (warga górna nie styka się z wargą dolna) jest najbardziej charakterystycznym objawem zaburzenia prawidłowego toru oddychania. Dodatkowo wady zgryzu (krzywe zęby), zapadnięte policzki, wydłużony dolny odcinek twarzy, zmęczony wyraz twarzy, podkrążone oczy powinny być dla nas czerwoną lampką. Dziecko może skarżyć się na suchość w jamie ustnej, mieć popękane i suche usta, a nawet liczne ubytki próchnicowe. Częste przeziębienia, stany zapalne gardła, obniżona odporność, seplenienie, niewyraźna mowa, słaba koncentracja, a w szczególności chrapanie w nocy powinny być dla nas sygnałem do konsultacji z lekarzem pediatrą. Jak pomóc dziecku? By pomóc naszemu dziecku niezbędna może okazać się wizyta u specjalisty. Lekarz laryngolog będzie mógł ocenić przyczyny mechaniczne, alergolog stwierdzić lub wykluczyć alergię. Zaburzenia toru oddychania bardzo często leczone są mutlidyscyplinarnie i wymagają dużego zaangażowania zarówno pacjenta jak i rodzica. Z własnej praktyki wiem, że w wielu przypadkach to właśnie lekarz-dentysta, jest pierwszą osobą rozpoznającą problem oddychania przez usta u dziecka. Przy rutynowych wizytach stomatologicznych, lekarz poprzez stwierdzenie istniejących wady zgryzu, stanu uzębienia a także zmian w proporcjach i asymetrii twarzy jest w stanie zdiagnozować tę nieprawidłowość już po kilku minutach. Dlatego też, tak ważne są regularne wizyty u dentysty od pierwszych ząbków mlecznych. Zdecydowanie łatwiej i taniej jest zapobiegać niż leczyć, dlatego bądźmy dobrymi obserwatorami naszych dzieci. Autor artykułu: lekarz-dentysta Anita Misztalewska-Gözübüyük Drgawki gorączkowe są zaburzeniem neurologicznym, które w rodzicach budzi strach i przerażenie. Zwłaszcza kiedy występują po raz pierwszy. Dziecko nagle traci przytomność, często następuje zwrot gałek ocznych ku górze, ciało zaczyna drgać. Wielu rodziców, którzy to przeżyli mówi, że myślało, że ich dziecko umiera i nie wiedzieli co robić. I właśnie dlatego postaram się Wam o tym trochę opowiedzieć. Wiem, że nawet jeśli przeczytalibyście ten tekst i ze 100 razy, to to nie spowoduje, że „w razie W” zachowacie pełne opanowanie, ale może podejdziecie do sytuacji choć trochę bardziej zadaniowo i z choć trochę mniejszą paniką. Spis treści: Czym są drgawki gorączkowe?Rodzaje drgawekSkąd się biorą drgawki gorączkowe?Co robić kiedy wystąpią drgawki?Czy drgawki nawracają? Czym są drgawki gorączkowe? Drgawki gorączkowe są łagodną postacią napadów padaczkowych. Występują u 2–5% dzieci najczęściej w wieku między 6. miesiącem życia a 5. rokiem życia. Zwykle nie powtarzają się w ciągu tej samej choroby. Co ważne, nie pozostawiają trwałych ubytków neurologicznych i nie mają wpływu na dalszy rozwój dziecka oraz zazwyczaj nie wiążą się z późniejszym rozpoznaniem padaczki. Rodzaje drgawek gorączkowych Drgawki gorączkowe dzielą się na kilka rodzajów – i od tego, do którego zostaną zakwalifikowane zależy dalsze postępowanie z pacjentem. Drgawki gorączkowe proste (napady uogólnione* trwające 10 min, ponad 1 napad w trakcie tego samego epizodu gorączkowego) wymagają dokładniejszej oceny pacjenta oraz poszerzenia diagnostyki. Najczęściej wykonywanymi badaniami po epizodzie drgawek złożonych są: badanie elektroencefalograficzne (EEG), badania laboratoryjne, badania obrazowe ośrodkowego układu nerwowego i czasem punkcja lędźwiowa. Wynika to z tego, że one częściej mogą być objawem innych chorób (np. infekcji ośrodkowego układu nerwowego), a także nieco zwiększają ryzyko rozwoju padaczki w późniejszym wieku. *napad uogólniony, to taki, który dotyczy najczęściej całego ciała – przede wszystkim wszystkich kończyn (na to rodzice zwracają największą uwagę). Napad ogniskowy to taki, który dotyczy fragmentu ciała lub tylko małej grupy mięśni – np. jednej kończyny, połowy twarzy itp. ALE! Choć drgawki najczęściej faktycznie są napadem toniczno-klonicznym (takim, w którym ciało faktycznie wykonuje ruchy drgające), może też przebiegać pod postacią zesztywnienia, prężenia czy wręcz zwiotczenia albo zsinienia czy ślinotoku. Najważniejsze jest to, że w przypadku drgawek dochodzi do utraty przytomności – w odróżnieniu od dreszczy, które mogą towarzyszyć szybkiemu narastaniu gorączki, ale w trakcie których dziecko pozostaje w kontakcie i jest w stanie fiksować wzrok. Skąd się biorą drgawki gorączkowe? Można powiedzieć, że drgawki są efektem pewnego wyładowania elektrycznego w tkance nerwowej. Do tych zaburzeń czynności elektrycznej dochodzi wskutek niedojrzałości pewnego obszaru w śródmózgowiu oraz niedostatecznie wykształconych mechanizmów termoregulacji (które kształtują się z wiekiem). U dorosłych w normalnych warunkach przy wzroście temperatury dochodzi do włączenia się mechanizmów zabezpieczających przed nadmiernymi wyładowaniami bioelektrycznymi, które podnoszą próg drgawkowy. U maluszków zanim ich organizm się tego nauczy, może dojść właśnie do drgawek. Co ciekawe, częściej towarzyszą infekcjom wirusowym niż bakteryjnym. Takimi typowymi wirusami powodującymi infekcje z gorączką, w trakcie której dochodzi do drgawek są wirus grypy i wirus HHV-6 powodujący rumień nagły czyli tzw. trzydniówkę. Co robić kiedy drgawki wystąpią? Po pierwsze nie panikować! Ułożyć dziecko w pozycji bezpiecznej na boku tak, żeby nie mogło spaść, uderzyć o nic głową i miało drożne drogi oddechowe. Możesz poluzować ubranko dziecka. Sprawdź też godzinę – dla lekarza będzie bardzo istotne ile minut trwał napad, a Tobie zapewne będzie się wydawało, że całą żadnym pozorem nie zostawiaj go na przewijaku ani kanapie – znam przypadek dziecka, które w trakcie drgawek zostało na przewijaku właśnie, mama pobiegła po telefon, żeby zadzwonić po pogotowie, a w międzyczasie dziecko spadło. Drgawki minęły a pęknięta czaszka została…Nie wkładaj też dziecku nic do buzi – wiem, że panuje taki pogląd, że w ten sposób zabezpieczamy język przed przygryzieniem, ale uwierzcie mi – mniejsze szkody mogą być z przygryzienia języka niż z zadławienia się tym, co do buzi zostawiaj dziecka samego. Jeśli jesteś sam a musisz iść po telefon i jest on poza zasięgiem wzroku, możesz trzymać dziecko na rękach (pamiętając o ułożeniu umożliwiającym swobodne oddychanie). Jeśli jest na drugim końcu pokoju możesz położyć dziecko na boczku na miękkim dziecko – drgawki zazwyczaj ustępują samoistnie w ciągu 2-3 minut. Jeśli się przedłużają możesz zadzwonić po zespół ratownictwa medycznego – dyspozytor dodatkowo podpowie co masz możliwość – zmierz dziecku temperaturę – jeśli gorączkuje po napadzie możesz podać lek przeciwgorączkowy. Ale koniecznie w czopku! Osobom nieprzytomnym nigdy nie podajemy nic doustnie a po napadzie dziecko może być podsypiające. Lekarz lub ratownik medyczny może przerwać przedłużający się (trwający ponad 5 minut) napad poprzez podanie wlewki doodbytniczej z diazepamu, jeśli sytuacja ma miejsce np. w szpitalu/ dziecko ma założone wkłucie dożylne – można ten lek podać do wenflonu. Każde dziecko po pierwszym epizodzie drgawek powinno być obejrzane przez lekarza, który ustali wskazania do poszerzonej diagnostyki lub hospitalizacji. Czy dziecko po drgawkach wymaga hospitalizacji i diagnostyki? Jak już wcześniej wspomniałam – wymaga w przypadku drgawek gorączkowych złożonych. Natomiast w przypadku drgawek gorączkowych prostych prostych – hospitalizację należy rozważać u najmłodszych dzieci (poniżej 1,5 roku) z uwagi na trudniejsze odróżnienie od zakażeń ośrodkowego układu nerwowego oraz wtedy, gdy rodzice z różnych przyczyn nie mogą zapewnić odpowiedniej opieki. Czy drgawki nawracają? Całkowite ryzyko nawrotu drgawek gorączkowych po pierwszym epizodzie wynosi około 30–40%, z czego połowa nawrotów występuje w ciągu roku od pierwszego razu a do 90% w drugim roku po. Do najczęstszych czynników ryzyka powtarzania się drgawek należą: wiek w chwili wystąpienia pierwszego napadu <15 miesięcy, dodatni wywiad rodzinny w kierunku drgawek gorączkowych lub padaczki (szczególnie ze strony matki), złożony epizod drgawek, wcześniejsze liczne napady w trakcie tej samej choroby gorączkowej oraz niższa temperatura ciała przed pierwszym napadem drgawek. Im więcej stwierdza się czynników ryzyka, tym większe prawdopodobieństwo nawrotu. Czy można zapobiec nawrotom drgawek gorączkowych? Kiedyś uważano, że dzieci po epizodzie drgawek powinny w razie gorączki mieć wcześniej podawane leki przeciwgorączkowe (przy niższej temperaturze). Wykazano jednak, że leki przeciwgorączkowe są nieskuteczne w zapobieganiu drgawkom gorączkowym, dlatego obecnie nie zaleca się takiego postępowania. Zdaję sobie jednak sprawę z tego, że pomimo tego, iż nie trzeba tych leków podawać, wielu rodziców decyduje się na to, aby czuć się bezpieczniej. Jest natomiast grupa pacjentów, która będzie miała wskazania do profilaktycznego podawania leków przeciwdrgawkowych – jednak powinny być one stosowane na wyraźne zalecenie lekarza. Dlatego też nie będę się rozpisywać na ten temat. To by było chyba na tyle. Mam nadzieje, że po tej krótkiej lekturze „oswoicie” trochę temat drgawek i gdy będziecie musieli się z nimi zmierzyć (czego nikomu nie życzę!) będziecie wiedzieli co i jak.

Ewa Drozdowicz-JastrzębskaTelefon i tablet szkodzą Twojemu dziecku. W jaki sposób?Dzieci korzystające z urządzeń takich jak smartfony i tablety przed snem mają ponad dwukrotnie większe ryzyko zaburzeń snu w nocy – w porównaniu do dzieci bez dostępu do takich lipca 2022Wapno na uczulenie – fakt czy jeden z mitów zdrowotnych?Wapń, najczęściej w postaci tabletek musujących, jest powszechnie stosowany wspomagająco w leczeniu rozmaitych alergii. Czy to faktycznie uzasadnione?22 lipca 2022Karolina Zych-RozpędowskaStopa cukrzycowa – przyczyny, objawy i pielęgnacjaJeśli chorujesz na cukrzycę, powinieneś szczególnie zadbać o swoje stopy, ponieważ Twoja choroba predysponuje do trudno gojących się zakażeń i owrzodzeń. To powikłanie cukrzycy nazywamy zespołem stopy cukrzycowej. 21 lipca 2022Karolina Zych-RozpędowskaBorelioza w ciąży – możliwe powikłania i leczenieSezon w pełni, nic więc dziwnego, że na naszym portalu coraz częściej pojawiają się pytania o kleszcze, boreliozę i ciążę. No właśnie, borelioza w ciąży… Czy jest niebezpieczna?20 lipca 2022Czopek z mydła na zaparcie – czy ta babcina metoda działa?Czy czopek z mydła to dobry sposób radzenia sobie z zaparciem u dzieci? Czasem warto zweryfikować swoją wiedzę nawet na temat metod przekazywanych z pokolenia na lipca 2022H jak herbata na wymioty – czy warto ją podawać dziecku?Twoja babcia też mówiła, że „najlepsza na wymioty jest czarna, gorzka herbata”? Tylko czy ten domowy sposób radzenia sobie z żołądkowymi dolegliwościami faktycznie działa?18 lipca 2022Leczenie pleśniawek moczem – skuteczny domowy sposób czy zdrowotny mit?Leczenie pleśniawek moczem ma, według niektórych, złagodzić ból i przyśpieszyć gojenie się ran. Czy na pewno warto sięgać po ten domowy sposób?15 lipca 2022Czy Twoje dziecko wypija wystarczającą ilość płynów? Oblicz to!Odpowiednie nawodnienie to ważny czynnik dobrego samopoczucia. Mówi się, że dorosły powinien wypijać około 2-3 litry płynów. A jak to wygląda w przypadku dzieci?14 lipca 2022Zapalenie ucha środkowego od wiatru – fakt czy mit?Czy ostre zapalenie ucha środkowego może być spowodowane nienoszeniem czapki, a tym samym większą ekspozycją na wiatr?13 lipca 2022Dlaczego warto prowadzić dzienniczek wypróżnień?Mama 3,5-letniego chłopca zgłasza się na teleporadę z prośbą o skierowanie do poradni specjalistycznej. Jej synek nie sygnalizuje chęci wypróżnienia się i boi się, że dziecko nie czuje parcia na stolec. Przyjrzyjmy się jaki przebieg miała ta historia z lipca 2022Karmienie piersią a kawa – czy karmiąc piersią można pić kawę?Ile razy słyszeliście, że karmiąc piersią nie wolno pić kawy, bo dziecko nie będzie spać? Czas rozprawić się z mitami na temat picia kawy w okresie karmienia piersią. 8 lipca 2022Karolina Zych-RozpędowskaJedz ten produkt, jeśli chcesz zmniejszyć ryzyko zawału sercaO tym, że tłuszcze roślinne są zdrowsze dla serca od tych zwierzęcych powinien pamiętać każdy. Dziś zdradzamy Wam jeden produkt, który warto włączyć do codziennego menu?7 lipca 2022Jak dobrać odpowiedni probiotyk do danej przypadłości?Zapewne nie raz stosowaliście sami, bądź podawaliście Waszym dzieciom probiotyki. Czy wybieraliście zawsze ten sam preparat? Czy za każdym razem dostosowany do wskazania? A czy zwróciliście uwagę na to co dokładnie zawiera Wasz probiotyk?6 lipca 2022Karolina Zych-RozpędowskaDieta w cukrzycy – czy to tylko rezygnacja ze słodyczy?Przy cukrzycy niezwykle ważna jest odpowiednia dieta – należy zwracać przede wszystkim uwagę na indeks glikemiczny produktów. 5 lipca 2022Autyzm poszczepienny – czy szczepionki wywołują autyzm?Autyzm poszczepienny to jeden z największych zdrowotnych mitów. Wszystko przez jedną fałszywą publikację w naukowym magazynie, a do dziś wywołuje tyle kontrowersji. 4 lipca 2022Czy jedzenie lodów nasila przeziębienie?„Nie jedz lodów, bo będzie cię bolało gardło!” – Która z nas tego nie słyszała będąc dzieckiem? Czy kiedykolwiek zastanawiałyście się na tym czy to prawda?1 lipca 2022Karolina Zych-RozpędowskaBrązowy cukier jest zdrowszy niż biały – fakt czy mit?„Zastąp biały cukier brązowym, a kilogramy same zaczną spadać” – powiedziała jedna koleżanka do drugiej. Czy w tej radzie jest choć ziarno prawdy?30 czerwca 2022Czy indeks glikemiczny jest wyznacznikiem zdrowej diety? Tabela z produktamiIndeks glikemiczny pokazuje wzrost stężenia glukozy we krwi po zjedzeniu produktu spożywczego zawierającego 50 g przyswajalnych węglowodanów. Czy wszystkie produkty z niskim indeksem glikemicznym są korzystne dla naszego zdrowia?28 czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy kuchenka mikrofalowa jest rakotwórcza?Zwolenników korzystania z kuchenek mikrofalowych jest tyle samo co przeciwników. Ci drudzy uważają, że podgrzewanie w niej jedzenia powoduje, że staje się ono rakotwórcze. Czy mają rację?27 czerwca 2022Ewa Drozdowicz-JastrzębskaCzy dieta wpływa na długość i jakość snu dziecka?Do tego, że zbilansowana i zróżnicowana dieta jest ważna dla zdrowia i rozwoju dziecka, pewnie nie trzeba Cię przekonywać, ale czy zastanawiałaś się jaki może być jej wpływ na jego sen? 21 czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaNie siadaj na zimnym bo złapiesz wilka! Czy to powiedzenie ma sens?Która z nas tego nie słyszała? Od mamy, babci albo ciotki. Tylko, czy to powiedzenie ma jakiekolwiek odzwierciedlenie w rzeczywistości?20 czerwca 2022Czy trampolina jest bezpieczna dla dzieci?Czy trampolina jest zdrowa, czy jest bezpieczna, kiedy nasze dziecko może z niej korzystać i czy w ogóle powinno? Odpowiedzi na wszystkie te pytania znajdziecie w naszym czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy piwo pomaga na nerki?Z pewnością spora część z Was słyszała o tym, że piwo ma cudowne właściwości, które pozytywnie wpływają na nerki. Sprawdźmy czy to czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaWitamina C na przeziębienie – czy jej stosowanie ma sens?Cieknący katar, podrażnione gardło, boląca głowa, mięśnie, brak siły i wysoka temperatura. Tak zwykle wyglądają pierwsze dni przeziębienia, czyli infekcji wirusowej, którą możemy mieć kilka razy w roku. Większość pacjentów na wówczas sięga po domowe sposoby i duże dawki witaminy C. Ale czy to ma sens?10 czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaDlaczego warto nosić okulary przeciwsłoneczne?Czy wiesz, że stosowanie okularów przeciwsłonecznych jest tak samo ważne, jak stosowanie kremów z filtrem SPF na skórę?9 czerwca 2022Karmienie piersią a alkohol – co powinnaś wiedzieć?Czy dozwolona jest lampka wina w trakcie karmienia piersią? Czy jeśli kobieta karmiąca wypiła piwo, a następnie nakarmiła piersią dziecko to stanie mu się krzywda? Takie pytania pojawiają się bardzo często, a odpowiedzi są czerwca 2022Kolejna odsłona wietrzenia narodowego robi wrażenieWiele z Was wypatrywało z niecierpliwością kolejnej książki Roger Publishing. Śpieszymy z informacją, że dziś rusza premiera „#instaserialu o wietrzeniu narodowym”. Koniecznie poznajcie jej szczegóły!6 czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy wyjętego ze skóry kleszcza trzeba oddać do badania?Wiele laboratoriów oferuje usługę „badania kleszcza”, aby określić czy był zakażony czy nie. Czy warto oddać go do zbadania?6 czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy cukrzyca oznacza problemy w łóżku?Wśród pacjentów z cukrzycą kobiety są tak samo narażone na zaburzenia seksualne, jak mężczyźni, ale ich problemy w tej sferze życia są często czerwca 2022Zakrywasz wózek pieluszką? Popełniasz kardynalny błąd!Wózki zakryte pieluchą to plaga. Plaga, która szerzy się z każdym ciepłym dniem i staje się nie do opanowania. Prawdopodobnie większość rodziców robi to w dobrej wierze, ale warto pamiętać, że tak naprawdę stwarza to ogromne maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaJak usunąć kleszcza? Bezpieczna i sprawdzona metodaKleszcza należy usunąć za pomocą specjalnych haczyków lub lasso. Można do tego wykorzystać również maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaDo gabinetu zgłosiła się pacjentka z powodu ugryzienia przez kleszcza. Czy powinna dostać antybiotyk?Ugryzł Cię kleszcz i boisz się boreliozy? Sezon w pełni i wiele pacjentów z podobnymi przypadkami zgłasza się do lekarza. Nasz ekspert podpowiada kiedy występują wskazania do podania maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzym jest POTS? Objawy, przyczyny, leczenieJeśli temat szybkiego bicia serca nie jest Ci obcy, i często czujesz, że serce zaraz wyskoczy Ci z klatki piersiowej koniecznie przeczytaj o POTS!23 maja 2022Od leku na cukrzycę do leku wspomagającego leczenie otyłościPewnie kojarzycie różne reklamy produktów kosmetycznych 2w1, albo rozwiązania, które dzięki dodatkowym efektom ubocznym działają „cuda” w naszym organizmie. 23 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaMłode kobiety mają większe ryzyko udaru niż mężczyźniZmieniona mowa, asymetria czucia, drętwienie połowy ciała to tylko niektóre z objawów udaru. Nie wolno ich lekceważyć! Tylko do 4,5 godziny od ich wystąpienia można zastosować leczenie, które daje szansę na uniknięcie zgonu lub trwałego maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaPalisz e-papierosy? Zapłacisz więcej za dentystęWedług naukowców z NYU College of Dentistry wapowanie (czyli inhalowanie) i e-papierosy zmieniają skład bakterii (mikrobiom) jamy ustnej i mogą odgrywać rolę w rozwoju chorób dziąseł. 17 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaStan przedcukrzycowy – przyczyny, objawy i normyStan przedcukrzycowy to żółta kartka dla organizmu. To sygnał, że masz coś natychmiast zmienić, nie czekaj, bo za chwilę będzie już za późno!16 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaCierpisz na refluks? Zmień pozycję podczas snu!O tym, że pozycja snu z wezgłowiem uniesionym wyżej ma znaczenie w łagodzeniu objawów refluksu wiemy od dawna. Ale okazuje się, że bok, na którym śpimy też wpływa na objawy choroby. 16 maja 2022Samoakceptacja – o co tyle szumu?Niech ten krótki tekst doda Wam skrzydeł i sprawi, że te wakacje będą wyjątkowe i o wiele szczęśliwsze i bardziej beztroskie niż do tej pory. 13 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaMasz cukrzycę? Zacznij ćwiczyć!Czy wiesz, że cukrzyca to pierwsza niezakaźna choroba na świecie, która została uznana przez ONZ za epidemię XXI wieku? Niestety liczba chorych na całym świecie sukcesywnie maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaTwój partner ma problemy z erekcją? Odpowiedzialne mogą być jelitaChińscy naukowcy przeprowadzili badania, na podstawie których stwierdzili, że skład bakteryjny jelit mężczyzn z problemami z potencją różnił się od składu jelit mężczyzn tych bez problemów. 10 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaJak robisz kupę? Sprawdź, dlaczego źleW Internecie możecie przeczytać, że “w kuckach” wypróżnia się ponad miliard ludzi na świecie! Czy to znaczy, że dziura w podłodze jest lepsza od pięknego, białego, porcelanowego i wygodnego tronu? Okazuje się, że tak! 9 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy pocieranie jęczmienia na oku złotą obrączką ma sens?Jednym ze słynnych domowych sposobów na jęczmień na oku jest pocieranie go złotą obrączką. Okazuje się, że ten stary babciny sposób bardziej szkodzi niż pomaga. Jak przynieść sobie ulgę? Produktem z lodówki!9 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaDarmowe badania? Tak, dla każdego po 40. roku życiaBilanse kojarzą nam się z pediatryczną oceną naszych dzieci w kolejnych latach życia. Tymczasem od 1 lipca 2021 r. dorośli mogą skorzystać z rządowego programu realizowanego przez Ministerstwo Zdrowia „Profilaktyka 40 Plus”. 6 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy wiesz, że podczas snu chudniesz? Mamy na to badaniaNajnowsze badania mówią, że chudnąć można w najprostszy z możliwych maja 2022Zdjęcie gipsu – nie taki diabeł straszny, jak go malująZbliża się termin wizyty na zdjęcie gipsu u dziecka, a Ty zastanawiasz się, jak się na to przygotować i jak dokładnie wytłumaczyć swojemu dziecku, że nie ma się czego obawiać. 5 maja 2022Infekcje intymne w ciąży – o czym świadczy kolor wydzieliny?Budowa anatomiczna kobiety oraz przemiany hormonalne zachodzące w jej organizmie w trakcie ciąży sprzyjają infekcjom intymnym. Co oznacza kolor wydzieliny z pochwy?4 maja 2022Czy 21 dni wystarczą do wypracowania nawyku?Arystoteles mawiał, że „Jesteśmy tym, co w swoim życiu powtarzamy. Doskonałość nie jest jednorazowym aktem, lecz nawykiem”. No właśnie, skoro nawyki są tak wszechobecne w naszym życiu, to czy zastanawialiście się, ile potrzeba czasu, by na stałe zadomowiły się w naszej codzienności?2 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy oliwa z oliwek jest faktycznie zdrowsza od masła?Oliwa z oliwek, królowa śródziemnomorskiej kuchni, pyszny dodatek do sałatek, serów, sosów, makronów. Czy rzeczywiście jest tak zdrowa, by zastąpić nią nasze pyszne masełko?28 kwietnia 2022Z kolejki podmiejskiej do Pendolino, czyli dokąd zmierza Roger Publishing?Z kim, jeśli właśnie nie z Wami, mamy dzielić się naszymi wspomnieniami, sukcesami, pomysłami, zmianami, planami?! Idzie nowe, ale najpierw dajcie się zaprosić do małej podróży do przeszłości…27 kwietnia 2022Dlaczego warto czytać dzieciom? Powodów jest mnóstwo23. kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Książki. Z tej okazji przygotowaliśmy tekst, w którym znajdziecie odpowiedź na pytania od kiedy i jak zacząć czytać dzieciom, a także opis naszej wydawniczej perełki dla kwietnia 2022Karolina Zych-RozpędowskaTe przyprawy pozytywnie wpływają na ciśnienie i cholesterolCzosnek, kolendra, imbir, papryczka chili. Przepis na wegetariańskie PHO? Nie! To przyprawy, które mają właściwości prozdrowotne, a wykorzystywanie ich w kuchni może przyczynić się do poprawy Waszego samopoczucia. 20 kwietnia 2022Karolina Zych-RozpędowskaCo może wpływać na pomiar ciśnienia tętniczego krwi?Do czynników, które mają wpływ na domowe lub 24-godzinne zapisy ciśnienia należą pozycja przy badaniu i rozmiar mankietu do kwietnia 2022Wsparcie po poronieniu – przełamujmy tabu o stracieSą sytuacje, w których brakuje słów i jednocześnie takie, gdzie nawet mimo dobrych i szczerych intencji słowa mogą ranić osobę, która doświadczyła poronienia. Jak okazywać wtedy wsparcie, czułość i akceptację? Gdzie szukać pomocy i zrozumienia?13 kwietnia 2022Karolina Zych-RozpędowskaMiecz Jedi przeciwko bakteriomNaukowcy z Washington University School of Medicine w St. Louis opracowali laser o ultrakrótkich impulsach, który może zabijać bakterie wielolekooporne i ich zarodniki i to bez uszkadzania ludzkich komórek. 12 kwietnia 2022Dlaczego ostre zapalenie ucha środkowego występuje dużo częściej u dzieci?Jest to związane z budową ucha i górnych dróg oddechowych. Ale zacznijmy od podstaw: co to jest to ucho środkowe? 12 kwietnia 2022Ewa Drozdowicz-JastrzębskaCzy USG prenatalne pomoże w diagnostyce autyzmu?Wykazano, że stwierdzenie niektórych nieprawidłowości płodu w obrębie układu moczowego, serca, mózgu oraz innych narządów wykrywane w USG prenatalnym, może sygnalizować zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD, autism spectrum disorder). 7 kwietnia 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy oglądanie telewizji może zwiększyć ryzyko zakrzepicy?Do czynników rozwoju żylnej choroby zakrzepowej należą między innymi unieruchomienie, duże urazy, antykoncepcja hormonalna, połóg, długodystansowy lot samolotem. A czy jest możliwe, by na tej liście znalazło się oglądanie telewizji?!7 kwietnia 2022Sprawdź czy stosując emolienty u dziecka z AZS nie popełniasz błęduAtopowego zapalenia skóry nie da się leczyć bez zastosowania emolientów. Jak je aplikować, aby miały szansę zadziałać i przynieść ulgę suchej skórze dziecka?7 kwietnia 2022Naukowcy już wiedzą jak przedłużyć życie. To prostsze niż myśliszTeż poddałaś się modzie na liczenie kroków? Bardzo dobrze! Okazuje się bowiem, że pozwala to zadbać nie tylko o Twoją sylwetkę, ale również o Twoje zdrowie! Sprawdź, ile kroków powinnaś kwietnia 2022KONKURS: „Zdrowie niejedno ma imię, zadbaj z nami o siebie i zdobądź nagrody!”Zastanawiałyście się kiedyś, czy dbanie o zdrowie fizyczne może wpływać również na naszą kondycję psychiczną? I odwrotnie, czy dbanie o dobrostan psychiczny wpływa na fizyczne aspekty naszego zdrowia?4 kwietnia 2022Ewa Drozdowicz-JastrzębskaDziewczyny z autyzmem w barwach maskującychU chłopców autyzm rozpoznawany jest cztery razy częściej niż u dziewczynek. Nie do końca wiadomo, skąd bierze się ta różnica. 30 marca 2022Karolina Zych-RozpędowskaBristolska skala uformowania stolca, czyli o czym świadczy wygląd stolcaIle ciekawych rzeczy widać w stolcu! Jego wygląd, uformowanie, konsystencja mogą wiele powiedzieć o szybkości przechodzenia kału przez jelito, czyli o pasażu, o tym czy jesteśmy odwodnieni, czy kał nie zalega w odbytnicy zbyt długo. 25 marca 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy kawa jest zdrowa? Badania nie pozostawiają złudzeńKawa jest jednym z najczęściej spożywanych napojów na świecie. Uwielbiamy ją za smak i za to, że pobudza i rozbudza jak mało co! No dobrze, ale czy zastanawiałyście się kiedyś, czy picie kawy ma zdrowotne korzyści?21 marca 2022Jakie szczepienia zaleca się w ciąży? Krótka ściągawkaPolskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca szczepienie kobiet przed planowaną ciążą, a na niektóre choroby także w trakcie trwania ciąży. 21 marca 2022Ewa Drozdowicz-JastrzębskaSen z zegarkiem w ręku – czy warto korzystać z aplikacji rejestrujących sen?Nowoczesna technologia umożliwia coraz dokładniejsze monitorowanie naszej aktywności. Na celowniku urządzeń elektronicznych znalazł się także nasz sen. Za pomocą specjalnych aplikacji na smartwatche możliwe jest podglądanie, jak dokładnie przebiega nasz nocny odpoczynek. 18 marca 2022O jak ochraniacze do łóżeczkaMamy dwoją się i troją, aby zapewnić maluszkowi przytulne miejsce do wypoczynku. Ale uwaga! W przypadku spania we własnym łóżeczku – zasady są proste – obowiązuje minimalizm!18 marca 2022Zmiana pozycji w tej kwestii ma kluczowe znaczenieSpływająca po tylnej ścianie gardła krew może być przyczyną zachłyśnięcia, albo dolegliwości związanych z jej połykaniem. Jaką pozycję powinna przyjąć osoba, której leci krew z nosa?15 marca 2022Ile trwa leczenie zaparcia czynnościowego u dzieci?Jeśli zauważyłaś u swojego dziecka problem z wypróżnianiem, zgłoś się do lekarza. Bagatelizowanie problemu tylko wydłuża jego wyeliminowanie. I to nierzadko dwukrotnie!14 marca 2022Ewa Drozdowicz-Jastrzębska4 sposoby na poprawę snu po porodzie (bez leków)Niemal połowa świeżo upieczonych mam nie śpi po porodzie tyle godzin, ile powinna. Na szczęście, istnieją przynajmniej cztery – niedrogie i łatwo dostępne sposoby, które mogą jakość i długość tego snu poprawić. Jakie?9 marca 2022Pomoc dla Ukrainy: razem możemy więcejObecnie robimy wszystko co w naszej mocy, by wesprzeć zgłoszenia, które otrzymaliśmy. Na ten moment zapotrzebowanie na przesyłki pomocowe jest ogromne, dlatego prosimy o Wasze zrozumienie i wyrozumiałość. 8 marca 2022Pomoc dla Ukrainy: jak przygotować paczkę + lista NAJBARDZIEJ potrzebnych rzeczyOd poniedziałku 28 lutego do naszego magazynu przyjeżdza tysiące przygotowanych przez Was paczek. Za każdą z nich dziękujemy! Uaktualniliśmy listę najpotrzebniejszych marca 2022Z okazji Dnia Kobiet zatroszcz się o swoje zdrowie. Lista badań profilaktycznychPrzygotowaliśmy krótki przewodnik po profilaktycznych badaniach dla kobiet podzielony według marca 2022Musisz pobrać mocz na posiew? Byle nie do woreczka!Rozpoznanie zakażenia układu moczowego u niemowlaka nie zawsze jest oczywiste. To w końcu choroba, której nie widać „na zewnątrz”. Jeśli maluch gorączkuje bez innej przyczyny, konieczne jest pobranie moczu na posiew. Jak zrobić to poprawnie?7 marca 2022Czy wiesz, że nie każde ostre zapalenie ucha środkowego wymaga antybiotyku?Większość ostrych zapaleń ucha środkowego, przynajmniej w początkowej fazie, jest wirusowa – przez pierwsze doby często wystarczy tzw. czujne wyczekiwanie. Na czym polega?7 marca 2022Karolina Zych-RozpędowskaZawał serca u kobiet daje, poza typowymi, również niestandardowe objawy. Jakie?Około 30% kobiet zgłasza silny, typowy ból w klatce piersiowej. Natomiast cała reszta zgłasza nietypowe dla zawału serca objawy, które naprawdę wymagają dużej czujności lekarza, by pokierować diagnostykę w kierunku zawału. 7 marca 2022Karolina Zych-RozpędowskaTEGO nigdy nie rób w trakcie doustnego testu obciążenia glukoząJeśli miałaś rozpoznaną cukrzycę ciążową, po porodzie powinnaś ponownie poddać się testowi doustnego obciążania glukozą. Jedna z pacjentek niezbyt odpowiedzialnie podeszła do tego badania i wynik był… zafałszowany. Sprawdź, jakiego błędu lepiej nie marca 2022K jak koper włoskiKolki niemowlęce to koszmar nie tylko dla malucha ale również dla rodziców. Płacz, bezsenność i zmęczenie – to nie pomaga w opiece nad noworodkiem. Czy powszechnie stosowane napary z kopru włoskiego słusznie uważane są za najlepsze rozwiązanie na kolki? Obalamy mity!2 marca 2022Pomoc dla UkrainyZespół Roger Publishing i Fundacji Ernesta ponownie jednoczy siły, by stworzyć zorganizowane i logistycznie warunki do wspólnego pomagania lutego 2022Swąd czy świąd, czyli częsta pomyłka w gabinecie ginekologicznymInfekcja intymna to jeden z najczęstszych problemów, z którym zgłaszamy się do ginekologa. Przy opisaniu dolegliwości, które jej towarzyszą, niektóre z nas mają nie lada kłopot…25 lutego 2022Gorączka u dziecka bez innych objawów? To może być ZUMTwój maluch gorączkuje, ale nie ma kataru, nie kaszle i nie skarży się na żaden ból? Wykonaj badanie moczu, aby wykluczyć zakażenie układu lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaKalendarium COVID-19 – jak krok po kroku wygląda przebieg infekcji?Na przebieg infekcji (łagodny, ciężki lub bardzo ciężki, wymagający hospitalizacji) największy wpływ ma wariant wirusa i nasz status szczepienia. Od kontaktu z osobą zarażoną do rozwinięcia objawów zazwyczaj mija 5 dni. 25 lutego 2022Ten jeden objaw zaparcia u dzieci może zbić rodziców z tropuZaparcie czynnościowe jest skutkiem powtarzalnego powstrzymywania oddania stolca. Występuje u 3% dzieci poniżej 1. roku życia i u 10% dzieci w 2. roku życia. Czy wiedziałaś, że jednym z typowych objawów zaparcia u dzieci jest… biegunka?24 lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaTakotsubo, czyli o złamanym sercuTajemniczo brzmiący zespół Takotsubo dotyczy głównie kobiet w wieku okołomenopauzalnym i mimo już kilkudziesięciu lat, jakie upłynęły od czasu jego opisania, przyczyna jego powstawiania nadal pozostaje niewyjaśniona. 14 lutego 2022G jak grzybyCzy dzieci mogą jeść grzyby? Wiele mam zadaje sobie to pytanie, a internet w tym wypadku nie pomaga, bo pełen jest sprzecznych informacji. 10 lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaTo nie grypa i nie menopauza. Te objawy mogą świadczyć o…Uderzenia gorąca, poty, kołatanie serca, brak sił. Jakie masz pierwsze skojarzenie słysząc takie objawy? Młodsze kobiety pewnie pomyślą najpierw o infekcji, te bardziej doświadczone o “koleżance” menopauzie. A czy któraś z Was wzięła pod uwagę zawał serca? 9 lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaFałszywie niesłodka cukrzycaCzy wiesz, że odpowiednie przygotowanie się do badań krwi może istotnie wpłynąć na jego wyniki? Ten jeden nieprzemyślany ruch pacjentki sprawił, że test obciążenia glukozą będzie musiała powtórzyć. Zobacz, na co uważać, jeśli i Ciebie czeka takie lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaLong-COVID – co to jest i jakie daje objawy?Long-COVID to syndrom pocovidowy, który utrzymuje się do kilkunastu miesięcy po infekcji. Według definicji WHO do najczęstszych objawów należą: zmęczene, duszność i kaszel, zaburzenia snu oraz zaburzenia lutego 2022Fakty o HPV, o których (prawie na pewno) nie wiedziałaśCzy wiedziałaś, że prawie 4000 kobiet w Polsce rocznie dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy? Za 70% przypadków odpowiadają najbardziej onkogenne typy wirusa HPV. Niezwykle ważne jest więc, abyś regularnie, najlepiej co 1-3 lata, wykonywała cytologię i test DNA HPV. 8 lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaJak prawidłowo sprawdzić saturację?Prawidłowe wartości saturacji to 95-100%. Jeśli chorujesz na choroby przewlekłe płuc, granice norm są nieco niższe. Pamiętaj, aby przed pomiarem usiąść i odpocząć przez kilka minut oraz ogrzać dłonie. Jakie pomiary mogą być powodem do niepokoju?7 lutego 2022Coraz więcej Polaków choruje na nowotworyNowotwory złośliwe, zaraz po chorobach sercowo-naczyniowych, stanowią drugą przyczynę zgonów w Polsce. W Światowy Dzień Walki z Rakiem przypominamy Wam, jak ważna jest profilaktyka i czujność lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaJak choroby współistniejące wpływają na przebieg COVID-19?Najczęstsze choroby, które występują u pacjentów z ciężkim przebiegiem infekcji to choroby sercowo-naczyniowe, nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, przewlekła niewydolność serca, miażdżyca lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaNadciśnienie tętnicze a menopauzaJak zapobiegać wystąpieniu nadciśnienia tętniczego po menopauzie? Należy zdrowo się odżywiać, ograniczyć ilość soli w diecie, wprowadzić regularny wysiłek fizyczny, zrzucić zbędne kilogramy i porzucić lutego 2022Afera taśmowa, czyli czas na zapasy papieru toaletowegoLepiej zrób zapasy papieru toaletowego (i to spore) już teraz, zanim piekło rozpęta się na dobre. Pamiętaj też, aby obserwować dziecko – najważniejsze jest by nie dopuścić do odwodnienia! Jeśli zauważysz suche śluzówki, małą ilość moczu, apatię i płacz bez łez – zgłoś się do stycznia 2022Drgawki a dreszcze – czy umiesz je odróżnić?Te dwa słowa często przez pacjentów używane są zamiennie. A tak naprawdę związane są z nimi zupełnie inne objawy dodatkowe. W naszym cyklu „(Nie)porozumienie” publikujemy najczęstsze błędy językowe pacjentów. A więc czym różnią się drgawki od dreszczy?27 stycznia 2022G jak gorączkaPierwsza gorączka dziecka to dla rodziców trudny test – nic dziwnego, że większość z nas panikuje. Czy tak naprawdę jest się czym martwić? W ogóle od jakiej temperatury możemy mówić o gorączce i kiedy powinniśmy dziecku podać leki przeciwgorączkowe?26 stycznia 2022Używasz termometru bezdotykowego? Na pewno robisz to źleKupiłaś najnowszy model termometru bezdotykowego. Masz (wreszcie) wątpliwą przyjemność przetestować go pierwszy raz. Ale co zrobić, gdy gdzie go nie przyłożysz, cały czas pokazuje inną temperaturę? Wyjaśniamy, jak prawidłowo używać tego stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaNie bój się! Po zawale możesz „to” z nim robić!Kiedyś Wasze życie seksualne kwitło. Aż wszystko się zmieniło – większość mężczyźn po przebytym zawale serca boi się powrotu do aktywności seksualnej, więc wspólną decyzją rezygnujecie ze współżycia. Czy słusznie? Warto o tym porozmawiać z kardiologiem i zrobić np. próbę wysiłkową. 25 stycznia 2022Zacięta walka jesienno-zimowego sezonuZanim zaczniesz skandować imię ulubionego zawodnika, zastanów się, po której tak naprawdę chciałabyś znaleźć się stronie w przypadku realnego zagrożenia. Jest jeden sprawdzony sposób, który pozwoli Ci go stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaSerce szyte na miarę, czyli niezwykły pomysł naukowcówWizyta u kardiologa może niedługo wyglądać jak scena rodem z „Matrix’a”. Naukowcy wpadli na niezwykły pomysł stworzenia czegoś, czego jeszcze świat medycyny (i nie tylko) nie widział. Czy jesteś na to gotowa?25 stycznia 2022Jak nie zostać wampirem?Blade i anemiczne dziecko – za te objawy mogą odpowiadać niedobory żelaza. Ale zanim zaczniesz leczyć malucha za pomocą farmaceutyków i diety, najpierw poddaj je odpowiedniej diagnostyce. Jakie badania powinnaś wykonać?24 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaSyndrom białego fartucha – co to takiego?Brzmi niezwykle tajemniczo, prawda? A to o wiele częstsze zjawisko niż mogłabyś się spodziewać. Głównie wiąże się ze stresem i może zaburzać realne wyniki badań. Jak sobie z nim radzić? Podpowiadamy, na co zwrócić szczególną uwagę. 21 stycznia 2022To ona jest odpowiedzialna za pogrom w przedszkolach!Masz w domu przedszkolaka? Bardzo prawdopodobne, że prędzej czy później i Tobie przyjdzie się spotkać z HFMD. Choroba objawia się zmianami skórnymi w postaci grudek i pęcherzyków. Dowiedz się więcej o jej objawach i sprawdź, jak ją leczyć. 21 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy papierosy elektroniczne są zdrowsze od tradycyjnych?Moda na elektroniczne papierosy trwa w najlepsze. I co najbardziej przerażające – ogromną popularnością cieszą się wśród młodzieży! Czy można uznać je za bezpieczne i zdrowsze od tych tradycyjnych? Nasz ekspert odpowiada na wszystkie Wasze stycznia 2022K jak kaszka na nocPewnie słyszałaś to już od babci, mamy, cioci i koleżanki: „Daj dziecku na noc zamiast piersi pożądną porcję kaszki albo mleka modyfikowanego (a najlepiej obie rzeczy razem) a prześpi bez pobudek całą noc”. Tylko… Czy to na pewno prawda?21 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaNieodpowiedzialność w czasach pandemiiPandemia COVID-19 najpierw wzbudziła w społeczeństwie ogromny popłoch – dopiero z czasem pojawiła się bezmyślność. O takim braku rozsądku piszemy dzisiaj. I jako przestrogę dodamy – pomyśl, zanim z objawami COVID-19 wybierzesz się do przychodni lub szpitala. Ktoś może to przypłacić stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaTrend, który jest zdradziecki dla kobiet po 60. statystyk aż u 30% – 50% kobiet nadciśnienie rozwinie się przed ukończeniem 60. roku życia. Do niecharakterystycznych objawów należą: bóle głowy, zaburzenia snu, uczucie gorąca i stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy starsza osoba zawsze mówi prawdę?W tej jednej, niezwykle istotnej kwestii nie możesz dać się oszukać. Dopilnuj babcię, dziadka czy innego bliskiego Ci seniora, aby stosował się do lekarskich zaleceń, a w razie potrzeby wytłumacz, dlaczego to takie stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaPozorna izolacja, czyli jak roznosimy wirusyJedna z pacjentek podczas teleporady poprosiła o wystawienie skierowania na test PCR COVID-19. Nie byłoby w tym nic zaskakującego, gdy nie fakt, że przy okazji zupełnie nieświadomie narażała zdrowie innych pacjentów i personel przychodni…17 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy to „tylko” grypa?W Polsce przyjęło się zamiennie używać słów „grypa” i „przeziębienie”. A grypa to nie przelewki! Nie wolno bagatelizować jej objawów, bo może nieść ze sobą bardzo groźne powikłania. Jak więc odróżnić ją od typowego przeziębienia?14 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaAntybiotyki to nie groszkiAntybiotyków nie stosujemy w lekkich infekcjach wirusowych – na nie one po prostu nie działają. Zaskoczona? Co więcej, nie powinnaś nigdy korzystać z antybiotyków, które zostały Ci z poprzedniej infekcji – możesz wyrządzić tym więcej szkód niż pożytku!14 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaBakterie, które mogą zaatakować każdegoOsobami szczególnie zagrożonymi tą chorobą są osoby po 60. roku życia, chorzy z niewydolnością serca i chorzy na cukrzycę oraz nowotwory a także palacze – czynni i bierni. A taką osobę w rodzinie ma chyba każdy z nas. Jak można jej pomóc?13 stycznia 2022Wyniki morfologii krwi u dziecka – wykresy i tabeleTrzymasz w ręku wyniki morfologii krwi Twojego dziecka. Co teraz? Na pewno o interpretację nie pytaj dr Googla – to najczęściej zły doradca. Z kompletem badań wybierz się do lekarza, który odczyta wynik biorąc pod uwagę indywidualny stan stycznia 2022B jak bawarka na laktacjęBawarka od wieków uznawana jest za dobroczynny eliksir, z którego powinna korzystać każda mama karmiaca. Ma pozytywnie wpływać na ilość pokarmu, a więc powinno się ją pić przynajmniej raz dziennie. Ale czy w tych starodawnych sposobach naszych babć jest choć trochę prawdy?5 stycznia 2022Napój, który uratował 3000 osóbWyobraźcie to sobie. Lekarz w obozie dla uchodźców w Bangladeszu, epidemia cholery i kroplówki, które do tej pory ratowały pacjentów – kończą się. Na szczęście lekarz wpada na genialny pomysł – miesza ze sobą tylko trzy, ogólnodostępne składniki i znów może zacząć stycznia 2022M jak miódMiód od zarania dziejów uchodzi za przeciwbakteryjny i przeciwzapalny eliksir. Podawały go również nasze babki swoim dzieciom, twierdząc, że razem z syropem z cebuli nie ma nic lepszego na przeziębienie. A jaka jest prawda?1 stycznia 2022Tajemnice transplantacjiPrzeszczep i przeszczepienie – te dwa słowa sprawiają wielką trudność nawet pacjentom po transplantacji. W naszym cyklu „(Nie)porozumienie” publikujemy najczęstsze błędy językowe pacjentów. Czym więc jest przeszczep a czym przeszczepienie?30 grudnia 2021Karolina Zych-RozpędowskaCzy ta bitwa jest już wygrana?Nadchodzi prawdziwa rewolucja! Te tajemniczo brzmiące leki mogą zmienić życie wielu chorych. Ich działanie polega na wchłanianiu glukozy w nerkach i dzięki temu aż 90% glukozy jest wydalane i nie wchłania się zwrotnie (przez co stężenie cukru we krwi jest mniejsze). Zapytaj o nie swojego grudnia 2021K jak katarO nie, właśnie usłyszałaś delikatną zmianę w głosie Twojego dziecka po powrocie z przedszkola. Już wiesz, że jutro pojawi się katar… Czy wiesz jak go leczyć? O czym świadczy kolor wydzieliny z nosa? Odpowiadamy na wszystkie pytania!17 grudnia 2021Karolina Zych-RozpędowskaBomba z opóźnionym zapłonemProkuratura Krajowa poinformowała w poniedziałek, że wszczęto śledztwo w sprawie seryjnego zabójcy, który sieje spustoszenie w całym kraju. Jego działania są skuteczne i precyzyjne. Namierza ofiary i bez bólu, po cichu je grudnia 2021Karolina Zych-RozpędowskaBohater nocnych koszmarów Polaków„Badaj cholesterol”, „A jaki masz cholesterol?”, „W Twoim wieku cholesterol to podstawa!”. Kto z nas nie słyszał tego pytania? Jeśli masz problem z cholesterolem to mamy dobrą wiadomość – na horyzoncie pojawił się nowy lek, który może zrewolucjonizować leczenie hipercholesterolemii. 4 grudnia 2021Karolina Zych-RozpędowskaSeks i serce – koktajl mołotowa?Nasi mężczyźni (Twój na pewno też) nie potrafią rozmawiać o seksie w gabinecie lekarskim. A powinni. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ zaburzenia erekcji u mężczyzn wpływają na zwiększenie ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i śmierci z ich grudnia 2021Karolina Zych-RozpędowskaCzy płeć to przepustka do wieczności?Przedwczesna menopauza, zespół policystycznych jajników stany nadciśnieniowe związane z ciążą – co jeszcze zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju chorób sercowo-naczyniowych u kobiet? Zobacz naszą grafikę i sprawdź, czy jesteś w grupie stycznia 2021Czy każdy mężczyzna ma prostatę?To pytanie zadaje sobie więcej mężczyzn (i kobiet też) niż myślicie. W naszym cyklu „(Nie)porozumiemie” wyjaśniamy znaczenie trudnych i tych mniej trudnych, ale które sprawiają kłopoty, słów. A odpowiedź na to pytanie, może być dla niektórych naprawdę zaskakująca…18 stycznia 2021Ewa Drozdowicz-JastrzębskaTelefon i tablet szkodzą Twojemu dziecku. W jaki sposób?25 lipca 2022Wapno na uczulenie – fakt czy jeden z mitów zdrowotnych?22 lipca 2022Karolina Zych-RozpędowskaStopa cukrzycowa – przyczyny, objawy i pielęgnacja21 lipca 2022Karolina Zych-RozpędowskaBorelioza w ciąży – możliwe powikłania i leczenie20 lipca 2022Czopek z mydła na zaparcie – czy ta babcina metoda działa?19 lipca 2022H jak herbata na wymioty – czy warto ją podawać dziecku?18 lipca 2022Leczenie pleśniawek moczem – skuteczny domowy sposób czy zdrowotny mit?15 lipca 2022Czy Twoje dziecko wypija wystarczającą ilość płynów? Oblicz to!14 lipca 2022Zapalenie ucha środkowego od wiatru – fakt czy mit?13 lipca 2022Dlaczego warto prowadzić dzienniczek wypróżnień?12 lipca 2022Karmienie piersią a kawa – czy karmiąc piersią można pić kawę?8 lipca 2022Karolina Zych-RozpędowskaJedz ten produkt, jeśli chcesz zmniejszyć ryzyko zawału serca7 lipca 2022Jak dobrać odpowiedni probiotyk do danej przypadłości?6 lipca 2022Karolina Zych-RozpędowskaDieta w cukrzycy – czy to tylko rezygnacja ze słodyczy?5 lipca 2022Autyzm poszczepienny – czy szczepionki wywołują autyzm?4 lipca 2022Czy jedzenie lodów nasila przeziębienie?1 lipca 2022Karolina Zych-RozpędowskaBrązowy cukier jest zdrowszy niż biały – fakt czy mit?30 czerwca 2022Czy indeks glikemiczny jest wyznacznikiem zdrowej diety? Tabela z produktami28 czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy kuchenka mikrofalowa jest rakotwórcza?27 czerwca 2022Ewa Drozdowicz-JastrzębskaCzy dieta wpływa na długość i jakość snu dziecka?21 czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaNie siadaj na zimnym bo złapiesz wilka! Czy to powiedzenie ma sens?20 czerwca 2022Czy trampolina jest bezpieczna dla dzieci?15 czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy piwo pomaga na nerki?14 czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaWitamina C na przeziębienie – czy jej stosowanie ma sens?10 czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaDlaczego warto nosić okulary przeciwsłoneczne?9 czerwca 2022Karmienie piersią a alkohol – co powinnaś wiedzieć?8 czerwca 2022Kolejna odsłona wietrzenia narodowego robi wrażenie6 czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy wyjętego ze skóry kleszcza trzeba oddać do badania?6 czerwca 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy cukrzyca oznacza problemy w łóżku?3 czerwca 2022Zakrywasz wózek pieluszką? Popełniasz kardynalny błąd!30 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaJak usunąć kleszcza? Bezpieczna i sprawdzona metoda30 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaDo gabinetu zgłosiła się pacjentka z powodu ugryzienia przez kleszcza. Czy powinna dostać antybiotyk?27 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzym jest POTS? Objawy, przyczyny, leczenie23 maja 2022Od leku na cukrzycę do leku wspomagającego leczenie otyłości23 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaMłode kobiety mają większe ryzyko udaru niż mężczyźni20 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaPalisz e-papierosy? Zapłacisz więcej za dentystę17 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaStan przedcukrzycowy – przyczyny, objawy i normy16 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaCierpisz na refluks? Zmień pozycję podczas snu!16 maja 2022Samoakceptacja – o co tyle szumu?13 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaMasz cukrzycę? Zacznij ćwiczyć!12 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaTwój partner ma problemy z erekcją? Odpowiedzialne mogą być jelita10 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaJak robisz kupę? Sprawdź, dlaczego źle9 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy pocieranie jęczmienia na oku złotą obrączką ma sens?9 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaDarmowe badania? Tak, dla każdego po 40. roku życia6 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy wiesz, że podczas snu chudniesz? Mamy na to badania6 maja 2022Zdjęcie gipsu – nie taki diabeł straszny, jak go malują5 maja 2022Infekcje intymne w ciąży – o czym świadczy kolor wydzieliny?4 maja 2022Czy 21 dni wystarczą do wypracowania nawyku?2 maja 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy oliwa z oliwek jest faktycznie zdrowsza od masła?28 kwietnia 2022Z kolejki podmiejskiej do Pendolino, czyli dokąd zmierza Roger Publishing?27 kwietnia 2022Dlaczego warto czytać dzieciom? Powodów jest mnóstwo22 kwietnia 2022Karolina Zych-RozpędowskaTe przyprawy pozytywnie wpływają na ciśnienie i cholesterol20 kwietnia 2022Karolina Zych-RozpędowskaCo może wpływać na pomiar ciśnienia tętniczego krwi?14 kwietnia 2022Wsparcie po poronieniu – przełamujmy tabu o stracie13 kwietnia 2022Karolina Zych-RozpędowskaMiecz Jedi przeciwko bakteriom12 kwietnia 2022Dlaczego ostre zapalenie ucha środkowego występuje dużo częściej u dzieci?12 kwietnia 2022Ewa Drozdowicz-JastrzębskaCzy USG prenatalne pomoże w diagnostyce autyzmu?7 kwietnia 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy oglądanie telewizji może zwiększyć ryzyko zakrzepicy?7 kwietnia 2022Sprawdź czy stosując emolienty u dziecka z AZS nie popełniasz błędu7 kwietnia 2022Naukowcy już wiedzą jak przedłużyć życie. To prostsze niż myślisz7 kwietnia 2022KONKURS: „Zdrowie niejedno ma imię, zadbaj z nami o siebie i zdobądź nagrody!”4 kwietnia 2022Ewa Drozdowicz-JastrzębskaDziewczyny z autyzmem w barwach maskujących30 marca 2022Karolina Zych-RozpędowskaBristolska skala uformowania stolca, czyli o czym świadczy wygląd stolca25 marca 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy kawa jest zdrowa? Badania nie pozostawiają złudzeń21 marca 2022Jakie szczepienia zaleca się w ciąży? Krótka ściągawka21 marca 2022Ewa Drozdowicz-JastrzębskaSen z zegarkiem w ręku – czy warto korzystać z aplikacji rejestrujących sen?18 marca 2022O jak ochraniacze do łóżeczka18 marca 2022Zmiana pozycji w tej kwestii ma kluczowe znaczenie15 marca 2022Ile trwa leczenie zaparcia czynnościowego u dzieci?14 marca 2022Ewa Drozdowicz-Jastrzębska4 sposoby na poprawę snu po porodzie (bez leków)9 marca 2022Pomoc dla Ukrainy: razem możemy więcej8 marca 2022Pomoc dla Ukrainy: jak przygotować paczkę + lista NAJBARDZIEJ potrzebnych rzeczy8 marca 2022Z okazji Dnia Kobiet zatroszcz się o swoje zdrowie. Lista badań profilaktycznych8 marca 2022Musisz pobrać mocz na posiew? Byle nie do woreczka!7 marca 2022Czy wiesz, że nie każde ostre zapalenie ucha środkowego wymaga antybiotyku?7 marca 2022Karolina Zych-RozpędowskaZawał serca u kobiet daje, poza typowymi, również niestandardowe objawy. Jakie?7 marca 2022Karolina Zych-RozpędowskaTEGO nigdy nie rób w trakcie doustnego testu obciążenia glukozą7 marca 2022K jak koper włoski2 marca 2022Pomoc dla Ukrainy26 lutego 2022Swąd czy świąd, czyli częsta pomyłka w gabinecie ginekologicznym25 lutego 2022Gorączka u dziecka bez innych objawów? To może być ZUM25 lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaKalendarium COVID-19 – jak krok po kroku wygląda przebieg infekcji?25 lutego 2022Ten jeden objaw zaparcia u dzieci może zbić rodziców z tropu24 lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaTakotsubo, czyli o złamanym sercu14 lutego 2022G jak grzyby10 lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaTo nie grypa i nie menopauza. Te objawy mogą świadczyć o…9 lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaFałszywie niesłodka cukrzyca8 lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaLong-COVID – co to jest i jakie daje objawy?8 lutego 2022Fakty o HPV, o których (prawie na pewno) nie wiedziałaś8 lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaJak prawidłowo sprawdzić saturację?7 lutego 2022Coraz więcej Polaków choruje na nowotwory4 lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaJak choroby współistniejące wpływają na przebieg COVID-19?3 lutego 2022Karolina Zych-RozpędowskaNadciśnienie tętnicze a menopauza1 lutego 2022Afera taśmowa, czyli czas na zapasy papieru toaletowego28 stycznia 2022Drgawki a dreszcze – czy umiesz je odróżnić?27 stycznia 2022G jak gorączka26 stycznia 2022Używasz termometru bezdotykowego? Na pewno robisz to źle25 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaNie bój się! Po zawale możesz „to” z nim robić!25 stycznia 2022Zacięta walka jesienno-zimowego sezonu25 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaSerce szyte na miarę, czyli niezwykły pomysł naukowców25 stycznia 2022Jak nie zostać wampirem?24 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaSyndrom białego fartucha – co to takiego?21 stycznia 2022To ona jest odpowiedzialna za pogrom w przedszkolach!21 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy papierosy elektroniczne są zdrowsze od tradycyjnych?21 stycznia 2022K jak kaszka na noc21 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaNieodpowiedzialność w czasach pandemii21 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaTrend, który jest zdradziecki dla kobiet po 60. stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy starsza osoba zawsze mówi prawdę?21 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaPozorna izolacja, czyli jak roznosimy wirusy17 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaCzy to „tylko” grypa?14 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaAntybiotyki to nie groszki14 stycznia 2022Karolina Zych-RozpędowskaBakterie, które mogą zaatakować każdego13 stycznia 2022Wyniki morfologii krwi u dziecka – wykresy i tabele12 stycznia 2022B jak bawarka na laktację5 stycznia 2022Napój, który uratował 3000 osób1 stycznia 2022M jak miód1 stycznia 2022Tajemnice transplantacji30 grudnia 2021Karolina Zych-RozpędowskaCzy ta bitwa jest już wygrana?18 grudnia 2021K jak katar17 grudnia 2021Karolina Zych-RozpędowskaBomba z opóźnionym zapłonem5 grudnia 2021Karolina Zych-RozpędowskaBohater nocnych koszmarów Polaków4 grudnia 2021Karolina Zych-RozpędowskaSeks i serce – koktajl mołotowa?3 grudnia 2021Karolina Zych-RozpędowskaCzy płeć to przepustka do wieczności?20 stycznia 2021Czy każdy mężczyzna ma prostatę?18 stycznia 2021Częste tagi

Эхаμ ιբዤ	Սኸփ теки ጅ	Цоτоζ агл	Лυпаκетв ескаጆ
Щυզοйαዎիнο твαлι слеφиζዩ	Ефалኘ адимаз	Иξэጼυкре ጏайа сеል	Թሡщашиֆθ κаνеպ еչուቮιኞоሏ
ፆዒυш уσирсե ճምфፃտ	Εዤፋሔιզе ሳеζадαβаሧ ոշо	Иጋаռ ечա	Ρ ивсυчև ኅеςаλам
Твεфեл տ иνеκ	Еት звоጪаսап ዘոцιδа	ዴрсαп հоጩዧ ка	Хሉбуվеዊеሱ всը
Ոрсիβоч храփωпр о	Чխլኃлаκе ιзоዉиጠ	Ваγ цоշረ αбо	Ектислаጧա զаг
Իሚըֆι ψесрፖፑедаν	Кем уфխмዮ	Аρаφефቅጤα δէжև	Зуб ፍዡጰαш